Αρχική > Βιβλία για το δημοτικό  > Α’ Τάξη > Αξιολόγηση στην Α’ τάξη

Αξιολόγηση στην Α’ τάξη

Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το βιβλίο των Μαθηματικών της Α’ Τάξης του Δημοτικού Σχολείου, στο βιβλίο του δασκάλου εμπεριέχονται ενδεικτικά φυλλάδια αξιολόγησης για κάθε περίοδο. Στο βιβλίο του δασκάλου που προτείνουμε περιλαμβάνεται ένας φάκελος αξιολόγησης για κάθε περίοδο.
Μέσα στο φάκελο αξιολόγησης κάθε περιόδου περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
  1. Ενδεικτικό τεστ αξιολόγησης για το τέλος της περιόδου που είναι το επαναληπτικό μάθημα.
  2. Κλίμακα επιδιωκόμενων στόχων και εννοιών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται οι απαραίτητες έννοιες και οι στόχοι τους οποίους πρέπει να κατακτήσει ο μαθητής σε κάθε περίοδο. Παρατίθεται επίσης βαθμολογική κλίμακα, για κάθε στόχο και έννοια, από το A έως το E.
Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι κλίμακες που προτείνουμε είναι δυνατόν να λειτουργήσουν με δύο τρόπους.
Καταρχάς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον εκπαιδευτικό καθ’ όλη τη διάρκεια του μαθήματος, προκειμένου να εξετάζει το βαθμό κατανόησης των εννοιών από τους μαθητές και να παρατηρεί την αντίστοιχη συμπεριφορά τους. Αυτός ο τρόπος χρήσης συνιστά τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική αξιολόγηση (παρατηρούμε την εξελικτική πορεία του παιδιού προς τη γνώση), εφόσον εξετάζονται συμπεριφορές.
Ο δεύτερος τρόπος χρήσης των προτεινόμενων κλιμάκων αναφέρεται στην αυτο-αξιολόγηση ή και την ετερο-αξιολόγηση των μαθητών. Αυτό σημαίνει ότι η κλίμακα μοιράζεται από τον εκπαιδευτικό στους μαθητές, ώστε να ελέγξουν οι ίδιοι το βαθμό κατάκτησης της νέας γνώσης.
Θεωρούμε ότι η αξιολόγηση έχει πολύ μεγάλη σημασία, διότι εκτιμάμε τις ανατροφοδοτικές δυνατότητές της, οι οποίες συνιστούν την αμιγώς παιδαγωγική λειτουργία της. Για το λόγο αυτόν επιλέγουμε χαρακτηριστικά ποιοτικής αξιολόγησης, με την οποία ανατροφοδοτούνται όλοι όσοι συμμετέχουν στην παιδαγωγική διαδικασία:
  • Πρώτος ο ίδιος ο δάσκαλος διαπιστώνει την αποτελεσματικότητα των διδακτικών ενεργειών του και, εφόσον χρειαστεί, τροποποιεί ή εμπλουτίζει τη διδακτική πράξη του.
  • Ο μαθητής με τη σειρά του (μέσα από την προτεινόμενη διαδικασία αυτο-αξιολόγησης) πληροφορείται σχετικά με την έκταση της ανταπόκρισής του προς τις απαιτήσεις του Αναλυτικού Προγράμματος και ρυθμίζει αναλόγως τόσο τη συμπεριφορά όσο και την προσπάθειά του.
  • Οι συμμαθητές στην τάξη (ετερο-αξιολόγηση) δημιουργούν κριτήρια με τα οποία αξιολογούν τους συμμαθητές τους.
  • Οι γονείς, από την πλευρά τους, παρακολουθούν την όλη προσπάθεια των παιδιών τους και σε συνεργασία με το δάσκαλο βοηθούν το παιδί τους, ώστε να προχωρεί με επιτυχία η διαδικασία της διδασκαλίας.
  • Οι υπεύθυνοι της εκπαίδευσης πληροφορούνται μέσω της αξιολόγησης για την αποτελεσματικότητα των διάφορων μέτρων της εκπαίδευσης και σχεδιάζουν τις αναγκαίες διορθωτικές ή νέες παρεμβάσεις.
Για όλους αυτούς τους λόγους η αξιολόγηση αποτελεί βασικό στοιχείο της καθημερινής σχολικής εργασίας. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της προσέγγισής μας η αξιολόγηση δεν αποτελεί αυτόνομη διδακτική ενέργεια, αλλά πραγματοποιείται καθημερινά στο πλαίσιο των προτεινόμενων δραστηριοτήτων, οι οποίες απαιτούν την ενεργό συμμετοχή των μαθητών και τη δημιουργία κλίματος επικοινωνίας μεταξύ των μελών της τάξης για την κατασκευή των διάφορων μαθηματικών εννοιών.
Επιπλέον, τα επαναληπτικά μαθήματα δεν έχουν μόνο χαρακτήρα εμπέδωσης αλλά και επανατροφοδότησης. Προχωρούμε στην παρουσίαση της καινούριας έννοιας, εφόσον διαπιστώσουμε ότι οι μαθητές έχουν κατανοήσει και έχουν εμπεδώσει τις διδαγμένες έννοιες. Με άλλα λόγια, μετά τη διαπίστωση μαθησιακών κενών απαιτείται η ουσιαστική κάλυψή τους, προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα και αποδοτικά το διδακτικό έργο.
Ο δάσκαλος λοιπόν έχει στη διάθεσή του – μέσα στο φάκελο αξιολόγησης – δείγματα τεστ, τα οποία όμως πρέπει να σημειωθεί ότι δεν καλύπτουν απολύτως όλες τις ανάγκες του για την αξιολόγηση. Επομένως, στο πλαίσιο των διαγνωστικών προσπαθειών αναμένεται από το δάσκαλο της τάξης να ετοιμάζει και ο ίδιος άτυπα τεστ, τα οποία πρέπει να στηρίζονται στις εμπειρίες και τα βιώματα των μαθητών. Με αυτόν τον τρόπο συγκεντρώνεται περισσότερο πληροφοριακό και διαγνωστικό υλικό για τη συγκεκριμένη τάξη και τους συγκεκριμένους μαθητές.
Καταλήγοντας, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι, ύστερα από την πραγματοποίηση κάθε επιμέρους αξιολόγησης, πρέπει να ακολουθεί ανάλυση λαθών, τόσο συνολικά της τάξης όσο και ειδικότερα κάθε μαθητή. Η ανάλυση αυτή κρίνεται σκόπιμο να συνοδεύεται αντίστοιχα τόσο από την πραγματοποίηση συζήτησης μέσα στην τάξη όσο και από την ανάπτυξη διαλόγου – στο μέτρο του δυνατού – με κάθε παιδί ξεχωριστά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται το μέγιστο της διαγνωστικής αξίας των τεστ και δημιουργούνται οι καλύτερες προϋποθέσεις για την παροχή εξατομικευμένης βοήθειας προς τους μαθητές.
Τα περιεχόμενα και οι ερωτήσεις των φακέλων αξιολόγησης, όπως και κάθε εξέτασης, σχετίζονται απόλυτα με τους στόχους διδασκαλίας. Για το λόγο αυτό οι δύο φάκελοι συγκροτήθηκαν ανάλογα με τους στόχους κάθε περιόδου. Εξάλλου, γενικότερα οι ασκήσεις και τα προβλήματα ενός τεστ αναφέρονται οπωσδήποτε σε όσα έχουν διδαχθεί. Επομένως, δεν μπορεί να καθοριστεί εκ των προτέρων συγκεκριμένη ώρα και ημέρα διεξαγωγής των διαγνωστικών τεστ, οπωσδήποτε όμως η χορήγηση κάθε τεστ πραγματοποιείται στο τέλος της περιόδου.
Κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου αξιολογούνται οι ακόλουθοι στόχοι:
1η Περίοδος
  • Χρήση των όρων προσανατολισμού στο χώρο: «πάνω – κάτω», «αριστερά – δεξιά», «μέσα – έξω» κ.λπ.
  • Αναγνώριση της φόρμας και της ονοματολογίας των εξής επίπεδων σχημάτων: τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο, κύκλος.
  • Αναγνώριση της φόρμας και της ονοματολογίας των ακόλουθων στερεών σωμάτων: τριγωνική πυραμίδα, κύβος, στερεό ορθογώνιο, κύλινδρος, σφαίρα.
  • Προφορική αρίθμηση ευθέως και αντιστρόφως τουλάχιστον μέχρι το 20.
  • Απαρίθμηση ποσοτήτων έως είκοσι αντικειμένων.
  • Ανάγνωση και γραφή των αριθμών μέχρι το 20.
  • Προσθετική ανάλυση των αριθμών και εκτελέσεις προσθέσεων με αριθμούς μέχρι το 10.
  • Διαφοροποίηση και χρήση των όρων «ψηλό – χαμηλό», «μακρύ – κοντό», «πλατύ – στενό» και «χοντρό – λεπτό».
  • Χρήση των συμβόλων =, < και > για τη σύγκριση αριθμών μέχρι το 10.
  • Αναγνώριση των νομισμάτων του ΕΥΡΩ και των λεπτών μέχρι το 10.
  • Γνώση των τακτικών αριθμών μέχρι το 10.
2η Περίοδος
  • Ανάγνωση και γραφή αριθμών μέχρι το 50.
  • Ονομασία και διαχωρισμός των μονάδων και των δεκάδων διψήφιων αριθμών μέχρι το 50.
  • Ισοδυναμίες και ανταλλαγές νομισμάτων ΕΥΡΩ και λεπτών μέχρι το 50.
  • Υπολογισμός αθροισμάτων μέχρι το 10 με περισσότερους από δύο όρους.
  • Υπολογισμός αθροισμάτων με τη διαδικασία της «υπέρβασης της δεκάδας».
  • Υπολογισμός διπλών αθροισμάτων μέχρι το 10.
                  Εκτέλεση αφαίρεσης με αριθμούς μέχρι το 10.
                  Εκτέλεση πρόσθεσης και αφαίρεσης με μορφή συμπληρώματος.
                  Διάκριση της γραφής της πρόσθεσης με τη χρήση συμβόλων από αυτήν της αφαίρεσης.
  • Λύση προβλημάτων πρόσθεσης και αφαίρεσης.
  • Προσδιορισμός θέσεων και κίνηση σε τετραγωνισμένο χαρτί.
  • Αναγνώριση της φόρμας και της ονοματολογίας των εξής επίπεδων σχημάτων: τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο, κύκλος.
  • Αναγνώριση της φόρμας και της ονοματολογίας των ακόλουθων στερεών σωμάτων: τριγωνική πυραμίδα, κύβος, στερεό ορθογώνιο, κύλινδρος, σφαίρα.
  • Χάραξη ευθείας γραμμής με το χάρακα και χάραξη με το χέρι καμπύλης, τεθλασμένης και γραμμής όπως είναι η σούστα και το σαλιγκάρι.
  • Χρήση των όρων του χρόνου: χθες, σήμερα, αύριο, ημέρες της εβδομάδας κ.λπ.
         Αναγνώριση, συμπλήρωση και δημιουργία μοτίβων.
3η  Περίοδος
  • Αριθμοί μέχρι το 100 και ανάλυσή τους σε μονάδες και δεκάδες.
  • Προφορική αρίθμηση και υπολογισμός με επαναλαμβανόμενη πρόσθεση ανά 2, ανά 5 και ανά 10.
  • Προφορική αρίθμηση και υπολογισμός με επαναλαμβανόμενη πρόσθεση ανά 3 και ανά 4.
  • Μοιρασιά σε ίσα μέρη ανά 2, ανά 3, ανά 4 και ανά 5.
  • Νομίσματα των 20 και 50 € και των λεπτών, καθώς και των 100 €.\
  • Πρόσθεση και αφαίρεση με αριθμούς μέχρι το 100, από τους οποίους οι δύο ή ο ένας είναι δεκάδες.
  • Εκτέλεση προσθέσεων της μορφής 10 + ν, 20 + ν κ.λπ. και αφαιρέσεων της μορφής 1ν – ν, 2ν – ν κ.λπ.
  • Πρόσθεση διψήφιου με μονοψήφιο αριθμό και αφαίρεση μονοψήφιου από διψήφιο αριθμό χωρίς κρατούμενο.
  • Αφαίρεση μονοψήφιου από διψήφιο αριθμό με τη μέθοδο της υπέρβασης της δεκάδας.
  • Άθροισμα μονοψήφιων αριθμών, οι οποίοι βρίσκονται μεταξύ των αριθμών 5 και 9, με τη μέθοδο «της επιστροφής στην πεντάδα».
  • Αφαίρεση με πρόσθεση προς τα επάνω.
  • Αναγνώριση της συμμετρίας σε εικόνες και σχήματα.
  • Χάραξη σχημάτων με το χάρακα.
  • Ανασύνθεση παζλ.
  • Οπτική ανάλυση και συμπλήρωση ενός μωσαϊκού.
  • Σύγκριση του βάρους δύο αντικειμένων με την ισορροπία της ζυγαριάς.
  • Χρήση των όρων «βαρύ», «ελαφρό», «βαρύτερο», «ελαφρότερο», «κιλό» και «ζυγαριά».
  • Μέτρηση του μήκους, της επιφάνειας και της χωρητικότητας με μη συμβατικές μονάδες μέτρησης.
← Πίνακας περιεχομένων Α’ τάξηΣυγγραφική Ομάδα →