Αξιολόγηση στην Γ’ τάξη

Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το βιβλίο των Μαθηματικών της Γ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου, στο βιβλίο του δασκάλου εμπεριέχονται ενδεικτικά φυλλάδια αξιολόγησης για κάθε περίοδο. Στο βιβλίο του δασκάλου που προτείνουμε, περιλαμβάνεται ένας φάκελος αξιολόγησης για κάθε περίοδο.
Μέσα στον φάκελο αξιολόγησης κάθε περιόδου περιλαμβάνονται:
  1. Ενδεικτικό τεστ αξιολόγησης για το τέλος της περιόδου. Tο τεστ αυτό έχει προαιρετικό χαρακτήρα και συμβάλλει στον εμπλουτισμό της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας.
  2. Κλίμακα επιδιωκόμενων στόχων και εννοιών, όπου συμπεριλαμβάνονται οι απαραίτητες έννοιες και στόχοι τους οποίους πρέπει να κατακτήσει ο μαθητής. Υπάρχει επίσης βαθμολογική κλίμακα για κάθε στόχο και έννοια, από το A έως το E.
Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι κλίμακες που προτείνουμε είναι δυνατόν να λειτουργήσουν με δύο τρόπους.
Καταρχήν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον εκπαιδευτικό καθ’ όλη τη διάρκεια του μαθήματος, προκειμένου να εξετάζει το βαθμό κατανόησης των εννοιών από τους μαθητές και να παρατηρεί τις αντίστοιχες συμπεριφορές τους. Αυτό συνιστά ποσοτική αλλά και ποιοτική αξιολόγηση (παρατηρούμε την εξελικτική πορεία του παιδιού προς τη γνώση), – εφόσον εξετάζει συμπεριφορές.
Ο δεύτερος τρόπος χρήσης των προτεινόμενων κλιμάκων αναφέρεται στην αυτό-αξιολόγηση ή και την ετερο-αξιολόγηση των μαθητών. Αυτό σημαίνει ότι η κλίμακα μοιράζεται από τον εκπαιδευτικό στους μαθητές, ώστε να ελέγξουν οι ίδιοι το βαθμό κατάκτησης και ικανότητας στη νέα γνώση.
Θεωρούμε ότι η αξιολόγηση έχει πολύ μεγάλη σημασία, διότι εκτιμούμε τις ανατροφοδοτικές δυνατότητές της, οι οποίες συνιστούν την αμιγώς παιδαγωγική λειτουργία της. Για το λόγο αυτό, επιλέγουμε χαρακτηριστικά ποιοτικής αξιολόγησης, με την οποία ανατροφοδοτούνται όλοι οι εταίροι της παιδαγωγικής διαδικασίας:
  • Πρώτος ο ίδιος ο δάσκαλος διαπιστώνει την αποτελεσματικότητα των διδακτικών ενεργειών του και εφόσον χρειαστεί, αλλάζει ή εμπλουτίζει τη διδακτική του πράξη.
  • Ο μαθητής με τη σειρά του (μέσα από την προτεινόμενη διαδικασία αυτό-αξιολόγησης) πληροφορείται σχετικά με την έκταση της ανταπόκρισής του προς τις απαιτήσεις του Αναλυτικού Προγράμματος και ρυθμίζει αναλόγως τόσο τη συμπεριφορά, όσο και την προσπάθειά του.
  • Οι συμμαθητές στην τάξη (ετερο-αξιολόγηση) δημιουργούν κριτήρια με τα οποία αξιολογούν τους συμμαθητές τους.
  • Οι γονείς, από την πλευρά τους, παρακολουθούν την όλη προσπάθεια των παιδιών τους και σε συνεργασία με το δάσκαλο βοηθούν το παιδί τους, ώστε να προχωρεί με επιτυχία η διαδικασία της διδασκαλίας.
  • Τέλος, οι υπεύθυνοι της εκπαίδευσης πληροφορούνται μέσω της αξιολόγησης για την αποτελεσματικότητα των διάφορων μέτρων της εκπαίδευσης και σχεδιάζουν τις αναγκαίες διορθωτικές ή νέες παρεμβάσεις.
Για όλους αυτούς τους λόγους η αξιολόγηση αποτελεί βασικό στοιχείο της καθημερινής σχολικής εργασίας. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της προσέγγισής μας η αξιολόγηση δεν αποτελεί αυτόνομη διδακτική ενέργεια, αλλά πραγματοποιείται καθημερινά στο πλαίσιο των προτεινόμενων δραστηριοτήτων, οι οποίες απαιτούν την ενεργό συμμετοχή των μαθητών και τη δημιουργία ενός κλίματος επικοινωνίας μεταξύ των μελών της τάξης για την κατασκευή των διάφορων μαθηματικών εννοιών. Επιπλέον, τα επαναληπτικά μαθήματα δεν έχουν μόνο χαρακτήρα εμπέδωσης αλλά και επανατροφοδότησης. Προχωρούμε στην καινούρια έννοια, εφόσον έχουμε διαπιστώσει ότι οι μαθητές έχουν κατανοήσει και έχουν εμπεδώσει την παλιά. Αυτό σημαίνει ότι δεν προχωρούμε, εφόσον διαπιστώνουμε κενά, αλλά προσπαθούμε να τα καλύψουμε.
Ο δάσκαλος λοιπόν έχει στη διάθεσή του -μέσα στο φάκελο αξιολόγησης- δείγματα τεστ, τα οποία όμως πρέπει να σημειωθεί ότι δεν καλύπτουν απολύτως όλες τις ανάγκες του για αξιολόγηση. Επομένως, στο πλαίσιο των διαγνωστικών του προσπαθειών περιμένουμε από το δάσκαλο της τάξης να ετοιμάζει και ο ίδιος άτυπα τεστ, τα οποία πρέπει να στηρίζονται στις εμπειρίες και τα βιώματα των μαθητών. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να προσφέρουν περισσότερο πληροφοριακό και διαγνωστικό υλικό για τη συγκεκριμένη τάξη και τους συγκεκριμένους μαθητές.
Καταλήγοντας, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι, ύστερα από την πραγματοποίηση κάθε επιμέρους αξιολόγησης, πρέπει να ακολουθεί ανάλυση λαθών, τόσο συνολικά της τάξης όσο και κάθε μαθητή ειδικότερα. Η ανάλυση αυτή πρέπει φυσικά να συνοδεύεται αντίστοιχα τόσο από συζήτηση στην τάξη όσο και από -κατά το δυνατόν- διάλογο με κάθε παιδί ξεχωριστά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται το μέγιστο της διαγνωστικής αξίας των τεστ και δημιουργούνται οι καλύτερες προϋποθέσεις για την παροχή εξατομικευμένης βοήθειας προς τους μαθητές.
Τα περιεχόμενα και οι ερωτήσεις των φακέλων αξιολόγησης, όπως και κάθε εξέτασης, σχετίζονται απόλυτα με τους στόχους διδασκαλίας. Για το λόγο αυτό οι δύο φάκελοι συγκροτήθηκαν ανάλογα με τους στόχους κάθε περιόδου. Εξάλλου, γενικότερα οι ασκήσεις και τα προβλήματα ενός τεστ αναφέρονται οπωσδήποτε σε όσα έχουν διδαχθεί. Επομένως δεν μπορεί να καθοριστεί εκ των προτέρων συγκεκριμένη ώρα και ημέρα διεξαγωγής τους, αλλά η χορήγηση κάθε τεστ πραγματοποιείται στο τέλος της περιόδου.
Κατά τη διάρκεια της κάθε περιόδου αξιολογούνται οι ακόλουθοι στόχοι:
1η ΠΕΡΙΟΔΟΣ
  • Γραφή, ανάγνωση και ανάλυση σε μονάδες, δεκάδες, εκατοντάδες και χιλιάδες των αριθμών μέχρι το 3.000.
  • Εκτέλεση γραπτών προσθέσεων και αφαιρέσεων με τριψήφιους αριθμούς.
  • Γνώση των γινομένων του πίνακα της προπαίδειας.
  • Εκτέλεση πολλαπλασιασμών διψήφιου με μονοψήφιο αριθμό.
  • Εκτέλεση διαιρέσεων ως αντίστροφων πράξεων του πολλαπλασιασμού από τον πίνακα της προπαίδειας.
  • Χάραξη κύκλων με διαβήτη και ευθειών με χάρακα.
  • Διάκριση και ονομασία των βασικών επίπεδων σχημάτων και στερεών σωμάτων.
  • Γνώση των σχημάτων που προκύπτουν από τα αναπτύγματα του κύβου, του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου και της τετραγωνικής πυραμίδας.
  • Μέτρηση μηκών με εκατοστά και χιλιοστά και γνώση των ισοδυναμιών μεταξύ των υποδιαιρέσεων του μέτρου.
2η ΠΕΡΙΟΔΟΣ
  • Κλασματικές μονάδες και η συμβολική τους γραφή.
  • Εύρεση απλών κλασμάτων από τις κλασματικές μονάδες.
  • Χειρισμός των κλασμάτων σε καταστάσεις με συνεχή και διακριτά μεγέθη.
  • Απόδοση σε μια ποσότητα δύο κλασμάτων, που είναι ισοδύναμα μεταξύ τους.
  • Εκτέλεση προσθέσεων και αφαιρέσεων με τετραψήφιους αριθμούς.
  • Εκτέλεση πολλαπλασιασμού διψήφιου με μονοψήφιο ή διψήφιο αριθμό με τον πίνακα της ανάλυσης των αριθμών.
  • Εκτέλεση πολλαπλασιασμού διψήφιου με μονοψήφιο ή διψήφιο αριθμό με τον αλγόριθμο του πολλαπλασιασμού.
  • Εκτέλεση πολλαπλασιασμού και διαίρεσης με το 10, το 100 και το 1.000.
  • Σύνδεση δεκαδικών κλασμάτων με δεκαδικούς αριθμούς.
  • Γραφή, ανάγνωση, σύγκριση και διάταξη δεκαδικών αριθμών.
  • Σχηματισμός χρηματικών ποσών με δεκαδικούς αριθμούς.
  • Εκτέλεση προσθέσεων και αφαιρέσεων με δεκαδικούς αριθμούς.
3η ΠΕΡΙΟΔΟΣ
  • Γραφή, ανάγνωση και ανάλυση σε μονάδες, δεκάδες, εκατοντάδες και χιλιάδες των αριθμών μέχρι το 10.000.
Εκτέλεση του γραπτού πολλαπλασιασμού διψήφιου με μονοψήφιο και διψήφιου με διψήφιο.
Εκτέλεση διαιρέσεων με διψήφιο ή τριψήφιο διαιρετέο και διψήφιο ή μονοψήφιο διαιρέτη με εμπειρικές μεθόδους.
  • Προσέγγιση του διαιρετέου με διαδοχικά πολλαπλάσια του διαιρέτη.
  • Περιορισμός με ανισότητες του διαιρετέου ανάμεσα σε δύο διαδοχικά πολλαπλάσια του διαιρέτη.
Γνώση των όρων πηλίκο και υπόλοιπο και αντιστοίχισή τους στους κατάλληλους αριθμούς μιας διαίρεσης.
  • Γραφή και ανάγνωση κλασμάτων και δεκαδικών αριθμών
Αντιστοίχιση χρηματικών ποσών με τιμές που είναι δεκαδικοί αριθμοί.
Διάκριση και ονομασία των επίπεδων σχημάτων και στερεών σωμάτων.
Μέτρηση επιφανειών με αυθαίρετες μονάδες μέτρησης.
  • Γνώση του τετραγωνικού μέτρου και χρήση του σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής.
  • Γνώση των μονάδων μέτρησης της μάζας: κιλό, γραμμάριο και τόνος. Γνώση των μεταξύ τους σχέσεων.
Αναγνώριση, ανάλυση και αναπαραγωγή μοτίβων.
Ανάλυση και σύνθεση παζλ, πλακόστρωτων και μωσαϊκών.
Αναγνώριση της συμμετρίας και εντοπισμός του άξονα συμμετρίας.
  • Αναγνώριση της ώρας από ρολόγια.