Αρχή 4η: Μέθοδος της ανακάλυψης και κίνηση από το συγκεκριμένο προς το αφηρημένο

Τα ερευνητικά δεδομένα από το χώρο της Ψυχολογίας και της Διδακτικής μας δείχνουν ότι κάθε άτομο κατασκευάζει μόνο του τη νέα γνώση με βάση τα γνωστικά σχήματα που διαθέτει. Ο μαθητής λοιπόν θα πρέπει να έρθει σε επαφή και να χειριστεί κατάλληλες καταστάσεις οι οποίες θα του δώσουν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει την προϋπάρχουσα γνώση του και να κινηθεί ώστε να ανακαλύψει και να κατασκευάσει μόνος του τη νέα γνώση.

Τα μαθηματικά δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται μέσα από ερωτήματα και προβλήματα της ζωής, του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και αυτών των ίδιων των μαθηματικών. Οι μαθηματικοί με αφετηρία καταστάσεις και προβλήματα της πραγματικότητας με διαδοχικές επεξεργασίες και αφαιρέσεις, ανακαλύπτουν γενικούς κανόνες και μαθηματικούς τύπους. Ακολουθούν, δηλαδή, μια πορεία από το συγκεκριμένο και το εμπειρικό προς το αφηρημένο και το γενικό. Η πορεία αυτή, η «μαθηματικοποίηση», είναι από τις πιο σημαντικές διαδικασίες στη δημιουργία των μαθηματικών.

Σε μια παραδοσιακή διδασκαλία τα αποτελέσματα των μαθηματικών παρουσιάζονται στους μαθητές έτοιμα, αναίτια και ξεκομμένα. Δεν δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές να ακολουθήσουν την πορεία της ανακάλυψης. Αυτή η πρακτική αφήνει πολλά ερωτηματικά όπως: Γιατί το κάνω; Τι σχέση έχει με την πραγματικότητα; Πώς συνδέεται με τα υπόλοιπα; κτλ. Τα μαθηματικά με αυτό τον τρόπο χάνουν το ενδιαφέρον τους και γίνονται ανούσια και δύσκολα για πολλούς μαθητές.

Στα Μαθηματικά της Φύσης και της Ζωής επιδιώκεται να οδηγηθούν οι μαθητές να τα ανακαλύψουν μόνοι τους και να κινηθούν από το συγκεκριμένο προς το αφηρημένο. Όταν λοιπόν ένας μαθητής αντιμέτωπος με ένα καθημερινό πρόβλημα σκέπτεται και ανακαλύπτει μόνος του τις μαθηματικές έννοιες, καταλαβαίνει καλύτερα το λόγο για τον οποίο ασχολείται με τα μαθηματικά και τις καταστάσεις που αυτά βρίσκουν εφαρμογή. Με αυτόν τον τρόπο τα μαθηματικά γίνονται πιο λειτουργικά, πιο δυναμικά και έχουν νόημα για τον μαθητή.

Για να εισαχθούν λοιπόν καινούργιες έννοιες προτείνονται οι εισαγωγικές δραστηριότητες που περιγράφονται στο βιβλίο του δασκάλου. Αυτές οι εισαγωγικές δραστηριότητες έχουν βιωματικό χαρακτήρα. Μπορεί να είναι ένα παιχνίδι, ένα πρόβλημα, ένα λογοτεχνικό κείμενο, κτλ. Τα παιδιά δουλεύουν ομαδικά ή ατομικά σε αυτές τις βιωματικές δραστηριότητες που είναι κατάλληλα επιλεγμένες ώστε να οδηγήσουν τους μαθητές να ανακαλύψουν τη νέα μαθηματική έννοια.